نهال ماکادمیا Macadamia
نهال ماکادمیا (Macadamia) یکی از گونه‌های ارزشمند درختان گرمسیری و نیمه‌گرمسیری است که به‌خاطر مغز خوشمزه و پرکاربرد آن در صنایع غذایی و آرایشی-بهداشتی شناخته می‌شود. این درخت بومی استرالیا است، اما امروزه در مناطقی مانند هاوایی، آفریقای جنوبی، آمریکای مرکزی و برخی نواحی ایران نیز کشت می‌شود.
میوه نهال مادادمیا تولید شده در نهالستان ترابی (نهالستان مهندس حسن ترابی)
ویژگی‌های گیاهشناسی نهال ماکادمیا
- نام علمی: *Macadamia integrifolia* و *Macadamia tetraphylla*
- خانواده: Proteaceae
- ارتفاع درخت: ۱۲ تا ۱۵ متر (در شرایط مطلوب تا ۲۰ متر نیز می‌رسد)
- برگ‌ها: همیشه‌سبز، کشیده و دندانه‌دار
- گل‌ها: سفید یا صورتی، معطر و زنبوردوست
- میوه: پوسته سخت با مغز خوراکی چرب و مقوی
شرایط محیطی مناسب برای کشت ماکادمیا
۱. آب و هوا
- دما: بهترین رشد در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد (مقاوم تا ۰°C در مدت کوتاه)
- رطوبت: رطوبت نسبی بالا (۵۰-۸۰٪) مناسب است.
- بارندگی: نیاز به ۱۲۰۰ تا ۳۰۰۰ میلی‌متر بارندگی سالانه دارد (در صورت کمبود، آبیاری ضروری است).
۲. خاک
- نوع خاک: خاک‌های سبک، غنی از مواد آلی و با زهکشی عالی (خاک‌های لومی-شنی ایده‌آل هستند).
- pH خاک: ۵.۵ تا ۶.۵ (اسیدی تا خنثی)
۳. نور
- نیاز به نور کامل آفتاب (حداقل ۶-۸ ساعت در روز).
کاشت و پرورش نهال ماکادمیا
۱. انتخاب نهال
- نهال‌های گلدانی سالم و عاری از آفات ترجیح داده می‌شوند.
- ارقام تجاری مانند **ʻBeaumontʼ**، **ʻHAES 344ʼ** و **ʻKauʼ** پرکاربرد هستند.
۲. فاصله کاشت
- فاصله استاندارد: ۶ تا ۸ متر بین درختان (در زمین‌های شیبدار فاصله کمتر می‌شود).
۳. آبیاری
- در سال‌های اول، آبیاری منظم (هفته‌ای ۲-۳ بار) ضروری است.
- پس از استقرار، درخت به آبیاری کمتر اما عمیق نیاز دارد.
۴. کوددهی
- کود نیتروژن (در بهار و تابستان)
- کود فسفر و پتاسیم (برای تقویت میوه‌دهی)
- کودهای آلی مانند کمپوست و ورمی‌کمپوست مفید هستند.
آفات و بیماری‌های رایج
- آفات: شپشک سپردار، کنه تارعنکبوتی، پروانه میوه‌خوار
- بیماری‌ها: پوسیدگی ریشه (فیتوفترا)، لکه‌برگی قارچی
- مقابله: استفاده از سموم ارگانیک، هرس شاخه‌های آلوده، مدیریت آبیاری
برداشت و فرآوری مغز ماکادمیا
- زمان برداشت: ۵ تا ۷ سال پس از کاشت (برداشت تجاری از سال ۱۰ به بعد)
- نشانه رسیدن میوه: ترک خوردن پوسته سبز و ریزش طبیعی میوه
- فرآوری: خشک‌کردن، شکستن پوسته سخت و جداسازی مغز
کاربردهای ماکادمیا
- صنایع غذایی: روغن ماکادمیا، شیرینی‌پزی، اسنک‌های سالم
- صنایع آرایشی: روغن ماکادمیا در محصولات مراقبت از پوست و مو
- خواص دارویی: کاهش کلسترول، منبع آنتی‌اکسیدان‌ها
چالش‌های کشت ماکادمیا در ایران
- سرمازدگی در مناطق سردسیر
- نیاز آبی بالا در مناطق خشک
- زمان طولانی تا باردهی اقتصادی** (حدود ۱۰ سال)
منابع
1. دانشگاه فلوریدا – *Extension Publication on Macadamia Cultivation*
2. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) – *Tropical Nut Production Guidelines*
3. وزارت کشاورزی استرالیا – *Macadamia Industry Report*