نگهداری و تکثیر نهال عناب (Ziziphus jujuba)
عناب سیبی پیوندی تولید شده در نهالستان ترابی (مهندس حسن ترابی)
۱. شرایط نگهداری نهال عناب
عناب (سنجد تلخ یا خرمای قرمز) درختی مقاوم به خشکی است که در مناطق گرم و معتدل رشد خوبی دارد.
- آبیاری:
- پس از کاشت، آبیاری منظم (هفته ای ۲ تا ۳ بار) برای استقرار نهال ضروری است.
- پس از رشد کامل، درخت به آبیاری کم (هر ۲ تا ۳ هفته یکبار) مقاوم است.
- از آب ایستاده جلوگیری شود، زیرا باعث پوسیدگی ریشه می شود.
- نور:
- نیاز به نور کامل آفتاب (حداقل ۶ تا ۸ ساعت در روز) دارد.
- خاک:
- خاک سبک، با زهکشی خوب (ترجیحاً لومی-شنی) و pH بین ۶ تا ۷.۵ مناسب است.
- خاکهای سنگین و رسی برای کشت عناب توصیه نمی شود.
- دما:
- مقاوم به گرما (تا ۴۰ درجه سانتیگراد) و سرما (تا -۱۵ درجه سانتیگراد).
- در مناطق سردسیر، بهتر است در محلهای آفتابگیر کاشته شود.
- کوددهی:
- در بهار و تابستان، کوددهی با کودهای آلی (کمپوست) یا NPK متعادل (۱۰-۱۰-۱۰) مفید است.
عناب ایرانی تولید شده در نهالستان ترابی (مهندس حسن ترابی)
۲. روش تکثیر نهال عناب
عناب از طریق **بذر، قلمه و پاجوش** تکثیر می شود.
الف) تکثیر از طریق بذر
- بذرها را ۲۴ ساعت در آب گرم بخیسانید.
- در خاک سبک بکارید و تا جوانهزنی (۱ تا ۲ ماه) مرطوب نگه دارید.
- نهال های جوان پس از ۱ تا ۲ سال قابل انتقال به زمین اصلی هستند.
ب) تکثیر از طریق قلمه
- بهترین زمان: **بهار یا پاییز**.
- از شاخه های نیمه چوبی یا چوبی سالم، قلمههایی به طول ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر جدا کنید.
- قلمه ها را در هورمون ریشه زایی قرار داده و در بستر ماسه + پرلیت بکارید.
- رطوبت را بالا نگه داشته و پس از ریشه دهی (۴ تا ۸ هفته) به خاک اصلی منتقل کنید.
ج) تکثیر از طریق پاجوش
- پاجوش های پای درخت مادر را با ریشه جدا کرده و در گلدان یا زمین جدید بکارید.
۳. آفات و بیماریهای رایج نهال عناب
- آفات: شته، کنه تارعنکبوتی، پروانه میوهخوار.
- بیماریها: پوسیدگی ریشه (ناشی از آبیاری زیاد)، لکهبرگی قارچی.
- پیشگیری: استفاده از سموم ارگانیک (مثل روغن نیم) و کنترل آبیاری.
منابع:
1. وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA) – راهنمای کشت عناب ((https://plants.usda.gov/home))
2. تحقیقات باغبانی دانشگاه تهران ([لینک](https://horticulture.ut.ac.ir))
3. کتاب "درختان میوه مناطق معتدله" – تألیف علی محمد طریقی.